در میزگرد كارشناسی مطرح شد؛
آیا طب سنتی همان طب ایرانی است
روان ما: بحث بین موافقان و مخالفان طب سنتی همچنان ادامه دارد اما نقطه اشتراک رویکرد دو طرف، لزوم توجه به شواهد علمی است.
به گزارش روان ما به نقل از مهر، برنامه پرسشگر شبکه آموزش سیما به ابعاد و زوایای طب سنتی در کشورمان پرداخت. زهره الهیان رییس فراکسیون طب سنتی مجلس، با اشاره به اینکه در طول طبابت با اساتیدی برخورد کردم که مطالعاتی در طب سنتی داشته اند، اظهار داشت: از شروع ورود به مجلس، ضرورت وجود فراکسیون طب سنتی برای سیاستگذاری، قانونگذاری و نظارت در این عرصه وجود دارد؛ چونکه طب ایرانی، ظرفیت عظیم تاریخی ۷ هزار ساله است که در ضمن نسل های گذشته به ما رسیده و قسمتی از علم پزشکی و سلامت است که می تواند مکملی برای طب مدرن باشد. وی ادامه داد: طب ایرانی در سازمان جهانی بهداشت با تلاش وزارت بهداشت و دفتر طب ایرانی و مکمل این وزارت خانه، ثبت شده است. مجلس، جایگاه قانونگذاری و نظارت است و در این عرصه نیز داشته های طب سنتی می تواند درمان با هزینه و عوارض جانبی کمتر و اثرگذاری بیشتر داشته باشد و در بند ۱۲ سیاست های کلی سلامت ابلاغی از طرف مقام معظم رهبری نیز بر ادغام طب سنتی با طب کلاسیک در نظام سلامت در عرصه آموزش، درمان، پژوهش و ارائه خدمات تاکید دارد. این نماینده مجلس تصریح کرد: مطالبه ما از طرف فراکسیون طب سنتی از وزارت بهداشت، ارتقای ساختار طب ایرانی بوده است چون تا ساختار ارتقا نیابد و به معاونت تبدیل نشود، تلاش اثرگذاری در ادغام طب ایرانی در نظام سلامت، نخواهیم داشت. در عرصه نظارت هم با عنایت به فضای نابسامان و این که هر کس خودش را مدعی طب سنتی بداند در حالیکه طب ایرانی مورد تاکید، علمی و دانشگاهی است، مشکلاتی وجود دارد. الهیان با اشاره به اینکه ایجاد معاونت طب ایرانی و مکمل در هیأت دولت مصوب شده است، اظهار داشت: ایجاد این ساختار هم در بدنه وزارت بهداشت و هم در مجلس، مخالفانی دارد و برخی اختلاف دیدگاه ها هم وجود دارد اما سازمان امور استخدامی از نظر محدودیت ساختاری، ایجاد معاونت طب ایرانی و مکمل در وزارت بهداشت را هنوز نپذیرفته است. وی در پاسخ به یکی از میهمانان برنامه که گفته بود ما نمی فهمیم داشته های طب سنتی چیست، اظهار داشت: این مشکل از ساختار نظام سلامت است که نتوانسته ایم برای یک دانشجوی پزشکی عمومی، دوره هایی را بگذاریم که آموزه های این دانش تاریخی را فرا بگیرند. ابن سینا جمله معروفی دارد و می گوید «چه کج راهه می روند آنان که می پندارند پیشینیان شأن چیزی نمی دانسته اند.». الهیان با اشاره به اینکه منکر دانش و علم روز دنیا نیستیم، اظهار داشت: یکباره از یک ظرفیت تاریخی ۷ هزار ساله خودمان به عنوان طب ایرانی، منقطع شده ایم در حالیکه ۱۰۰ سال پیش هانری فیلد از برادرزاده خودش می خواهد و می گوید شاه ایران و شاه ترکیه می خواهند بساط علمی که تا کنون داشته اند را جمع کند و به ایران برو آن علم را فراگیر و ذخیره کن. آن فرد به شهرهای مختلف ایران می رود و تجربیات خودرا مکتوب می کند که کتاب آن درحال ترجمه است. این نماینده مجلس تصریح کرد: گسست تاریخی بین طب ایرانی و مدرن به خاطر تفکر غرب گرا در کشورمان ایجاد و تصور شد که دانشمندان و پیشینیان ما هیچ چیزی نمی دانستند و ما می خواهیم یک سازه جدید ایجاد نماییم. زمانی در شبه قاره، کتب پزشکی به زبان فارسی نگارش می شد و این اشکال از نظام سلامت است که در پزشکی عمومی، هیچ جایی برای طب ایرانی نداریم. وی با انتقاد از پریشانی موجود که حاصل از فعالیت برخی افراد تحت عنوان طب اسلامی است، خاطرنشان کرد: علت آن، نبود ساختار در وزارت بهداشت برای نظارت بر فضای آشفته فعلی است که هر کس خودرا مدعی بداند. در راه دانشگاهی و منطقی، طب ایرانی باید احیا شود اما این که هر کسی مدعی طب سنتی و ایرانی است و به خودش اجازه می دهد در امور درمان دخالت کند به این خاطر است که در وزارت بهداشت، اجازه نداده اند، ساختار مناسبی وجود داشته باشد. رییس فراکسیون طب سنتی مجلس تصریح کرد: اگر مقرر است درمان برمبنای آموزه های طب سنتی صورت گیرد، باید برمبنای استانداردها و مبتنی بر شواهد باشد و الان طب سنتی دانشگاهی کشورمان، از فیلتر مبتنی بر شواهد گذشته و توانسته ایم رتبه چهارم تولید علم دنیا در این عرصه را داشته باشیم؛ بسیاری از مقالات علمی کشورمان برمبنای کارآزمایی های بالینی است که به آزمایش گذاشته شده است. الهیان اضافه کرد: مجله ای در فرهنگستان علوم پزشکی کشورمان که یک نهاد آکادمی هر کشور است، وجود دارد که همه مقالات در رابطه با طب سنتی در آن چاپ می شود. تدابیری در طب سنتی حتی در اصول تغذیه داریم که از بیماری های مختلف همچون قلبی و عروقی، پیشگیری می کند و برخی افراد مخالف طب سنتی، نسبت به آنها بی توجه هستند. وی خاطرنشان کرد: برخی افراد از فضای آشفته و بدون نظارت طب سنتی در کشورمان، سوءاستفاده و کاسبی می کنند و در وزارت بهداشت، ساز و کاری نداریم که بر این فضا، نظارت کند چون عده ای از اساتید و جامعه پزشکی، در مقابل طب سنتی مقاومت کرده و اجازه نداده اند ساختار طب سنتی، ارتقا پیدا کند تا بتواند برای بهبود وضعیت، نظارت کند. احیای طب ایرانی مستلزم برخی اتفاقات است حسین رضایی زاده عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ضمن اشاره به ورود طب سنتی به دانشگاه های علوم پزشکی از ۱۶ سال پیش تا کنون، اظهار داشت: احیای طب ایرانی، مستلزم برخی اتفاقات است که خوشبختانه دستاوردهای بزرگی در این عرصه داشته ایم. در دو سال قبل برمبنای رتبه بندی جهانی، ایران رتبه چهارم تولید علم در عرصه طب مکمل را به دست آورده است و رتبه های اول تا سوم، مربوط به چین، هند و آمریکا است. وی از فعالیت ۸ دانشکده طب سنتی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور آگاهی داد و اضافه کرد: در مجموع ۲۱ دانشکده و گروه طب ایرانی و مکمل در سطح کشور فعال می باشند و فرصت بسیار خوبی در عرصه پژوهش و تولید علم در عرصه طب ایرانی وجود دارد. در دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیش از ۸۰ درصد از مقالاتی که در مجلات خارجی انتشار یافته، مربوط به مطالعات کارآزمایی های بالینی است که برخی نیز منجر به محصولات و دارو از سازمان غذا و دارو شده است. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، روند رشد علمی در عرصه طب ایرانی را مثبت ارزیابی کرد و اضافه کرد: شرط ورود به رشته طب سنتی، فارغ التحصیلی در رشته های پزشکی یا داروسازی است و این افراد با دانش نوین بطورکامل آشنا و مسلح به ابزارهای تشخیصی، درمانی و دارویی پزشکی جدید هستند. بالای ۹۰ درصد از رساله های دانشجویان طب سنتی، دو استاد راهنما دارد که الزاماً استاد اول یا دوم از متخصصان طب رایج و جدید هستند. رضایی زاده تصریح کرد: طب ایرانی دانشگاهی در فضای دانشگاهی، احیا می شود و همه کارآزمایی های بالینی در این عرصه، تابع قوانین موجود علمی دنیا و متدلوژی روز است که برای آن کد اخلاق دریافت می شود و نتایج آن، مستند و مورد پذیرش معتبرترین مجلات علمی دنیا است. وی ضمن اشاره به یادداشت های گوناگون دکتر زمانی در مخالفت با طب سنتی در طول ۱۶ سال گذشته، اظهار داشت: هنوز تعریف دقیقی از طرف وی در مورد طب سنتی ندیده ام. بنده هم پزشک هستم و به فضایی که بابت آن قسم خورده ام، پایبند هستم اما نمی دانم تعریف وی از طب سنتی چیست و هر روز یک کلمه و واژه و درد دل، نگاشته می شود. رضایی زاده تصریح کرد: دکتر زمانی اظهار داشت که اکثریت جامعه پزشکی با طب سنتی مخالف هستند اما باید پرسید این اکثریت را چه کسی تعریف کرده است؟ آنهایی که ما با آنها مقاله می نویسیم چه کسانی هستند؟ استاد تمام ها و استاد راهنماها که رساله ها را تأیید می کنند و در دانشگاه های علوم پزشکی کار می کنند، چه کسانی هستند؟ آیا این افراد هم مخالف هستند؟ وقتی پژوهش برمبنای متدلوژی ثبت شده در سامانه های کارآزمایی بالینی داخل و خارج از کشور صورت می گیرد، گرفتار سوگیری نیست. پزشکی مبتنی بر شواهد برای نقد همین پزشکی، به وجود آمد و باید برای طب سنتی هم از آن استفاده نماییم. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران از رشته طب سنتی به عنوان رشته ای وزین و متقن یاد کرد و اظهار داشت: این رشته، علمی، دانشگاهی، اخلاق مدار و پژوهش محور است و با استفاده از ابزارهای پژوهش مبتنی بر شواهد، کار می کند بدین سبب کسی نمی تواند بنده را متهم به تضاد منافع کند که در این صورت، همه تحقیقات پزشکی در کشور، مشمول این مساله است. آیا همه ۴۵ تولید علمی دکتر زمانی در سامانه علم سنجی کشور، گرفتار بایاس و سوگیری است؟ وی ضمن اشاره به انتشار مقاله ای از طرف دکتر حقدوست در مجله پایش، اظهار داشت: در این مطالعه که در سال ۸۷ چاپ شده، ۶۶ درصد از مردم تهران از طب سنتی استفاده می کرده و یا به آن علاقمند بوده اند در حالیکه دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران سال ۸۶ تأسیس و سال ۹۱، فارغ التحصیل داشته است. بدین سبب توجه، نیاز و علاقه مندی مردم نسبت به طب سنتی وجود داشته است. رضایی زاده با اشاره به اینکه یک نفر کتاب هاریسون را می سوزاند اما یک نفر ممکنست چندین کار دیگر کند، اظهار داشت: این همه خطاهای پزشکی داریم، آیا رییس دانشکده پزشکی در مورد آنها پاسخگو است؟ سیستم نظارتی وجود دارد که این خطاها را بررسی می کند. در کتاب هاریسون در پارت دهم و قسمت ۴۸۲ در مورد طب مکمل، سخن گفته است. در دانشگاه، باید موارد مختلف را آزمون و پژوهش نماییم. وی با تکیه بر این که در دنیا تمام دولت ها برای توسعه دانشگاهی و منطقی طب های مکمل ورود کرده اند، اضافه کرد: با چین، هند و کره جنوبی در این حوزه، کاری نداریم اما در پارلمان انگلستان، تاکید می کنند که اگر مردم به سمت طب های مکمل گرایش دارند، پزشک و دانشجوی پزشکی باید اصول آنرا فرا بگیرد و بتواند بیماران را راهنمایی کند. چرا از سال ۲۰۰۴ در ۲۳ دانشگاه بزرگ آمریکا، آموزش دو واحد آشنایی با طب مکمل، الزامی شده است؟ الان سه سال است که به دانشجویان پزشکی در کشورمان اصول طب ایرانی آموزش می دهیم و برای ما عجیب است که هر زمان بحث های مربوط به توسعه علمی و منطقی طب ایرانی مطرح می شود، فضای رسانه های خارجی فارسی زبان که هیچ نسبتی با کشورمان ندارند، گرم می شود؟ عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با انتقاد از این که برخی پزشکان در فضای مجازی، زالو درمانی را معادل با ویزیت پزشک عمومی دانسته اند، اظهار داشت: زالو درمانی در طب سنتی را می توان با تعرفه نوار مغزی و فلان آزمایش غیرضروری هم مقایسه کرد. در آمریکا از سال ۱۹۹۸ بدنبال مصوبه مجلس، یکی از ۲۷ مؤسسه NIH مربوط به طب مکمل بوده است و الان رتبه سوم جهان در تولید علم طب سنتی و ۱۴۲ میلیون دلار، امسال بودجه دارد. وی افزود: هدف ما در دانشگاه، ادغام طب سنتی در نظام سلامت است. از سال ۲۰۰۰ در کاخ سفید، کمیسیون سیاست گذاری طب مکمل تشکیل شده که ۴۰ عضو این کمیسیون موظف شده اند به دولت بگویند چه اقدامی باید انجام دهند. برمبنای آمار، ۲۸ درصد از مردم آمریکا، طب مکمل را بصورت روتین و پزشکان آمریکایی هم مبتنی بر شواهد، از طب مکمل استفاده می نمایند. رضایی زاده با اشاره به اینکه ۲۶.۶ درصد از مردم آمریکا نسبت به طب مدرن در بیماری های سخت درمان، رویکرد منفی دارند، اظهار داشت: در عرصه درمان سرطان، ۹۲ درصد از بیماران از یکی از انواع طب مکمل در طول درمان استفاده می نمایند و بیش از ۷۸ درصد از این بیماران، به پزشکان چیزی نمی گویند و حدود ۸۰ درصد از پزشکان، اگر توسط بیمار مورد سوال واقع شوند که یک داروی سنتی استفاده می کنم، قادر به پاسخگویی نیستند چون در این مورد، آموزش های لازم را ندیده اند. مقصر این موضوع، ما جامعه پزشکی هستیم که اجازه نمی دهیم طب سنتی علمی و قابل نظارت شود. وی ضمن اشاره به سختگیری زیاد سازمان غذا و دارو برای داروهای گیاهی، اظهار داشت: در سازمان غذا و دارو، اداره کل فرآورده های سنتی، گیاهی و طبیعی فعال است که طبق استانداردهای بین المللی و سختگیرانه تر از خیلی از کشورها همچون سوئیس، مجوز ارائه می شود و تخصص داروسازی سنتی در کشور وجود دارد که به تداخلات و همپوشانی داروها می پردازند. داروهای مختلفی در کشور تولید و تجاری شده که به صورت میانگین، کارآزمایی بالینی آنها ۱۰ سال طول کشیده و از سازمان غذا و دارو با تمام سختگیری ها، مجوز گرفته و یک مورد از آنها توسط دکتر ملک زاده، رونمایی شده است. جامعه پزشکی با مفهوم طب سنتی و ایرانی مشکل دارد بابک زمانی متخصص مغز و اعصاب، با اشاره به اینکه اکثریت جامعه پزشکی با مفهوم طب سنتی و ایرانی، مشکل دارند، اظهار داشت: طب سنتی را نمی فهمیم که چیست. سنت های طبی مانند سردی و گرمی در خانواده ها وجود داشته و همه از آن می گفتند اما طب سنتی که معروف شده، دست ساز و از چندین دوره قبل در وزارت بهداشت، تصمیم گرفته شد که دانشکده ها و پژوهشکده هایی برای تحقیق درباره مسائل طب سنتی، راه اندازی شود. وی افزود: دانشکده های طب سنتی بجای تحقیق، به آموزش مشغول شدند. در شهر تهران وقتی طب سنتی را جستجو می کنید، ویزیت و تجویز دارو دارید. دانش، بین المللی است اما دانش های موازی مربوط به قرن ۱۹ است که تعدادی از جامعه شناسان و فلاسفه معتقد بودند که هر کشوری می تواند برای خودش، یک دانش اختصاصی داشته باشد و این رویکرد دیگر وجود ندارد و امروزه دانش بین المللی، مسلط است. زمانی خاطرنشان کرد: هیچ فرد یا گروهی، دانش موازی برای خودش ندارد که تحقیقات اختصاص یافته به آن دانش هم وجود ندارد. ۴۰ سال است که پزشک هستم و مدت زیادی در دورافتاده ترین روستاها، خدمت کرده ام از تأسیس بخش نورولوژی و آموزش ده ها دستیار که متخصص مغز و اعصاب هستند اما در تمام این دوران، هیچ چیزی از سنت هایی که ادعا می شود طب سنتی است، ندیده ام. در گایدلاین های بین المللی پزشکی که امتحان می گیریم حتی یک مورد از داروهایی که متعلق به طب ایرانی باشد، وجود ندارد. این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به اینکه دانش مدرن، هیچ تعصبی در مورد هیچ موضوعی ندارد، اظهار داشت: دانش مدرن در مورد این که ذهنیت ما در تحقیقات دخالت داشته باشد، سختگیری دارد. در خیلی از مناطق دنیا مردم از نظر اقتصادی، دسترسی به طب مدرن را ندارند؛ کشور خودمان را با آنها مقایسه نمی کنم اما در رشته مغز و اعصاب، خودمان را با جامعه ای مقایسه می کنم که سکته حاد مغزی را در ۶ ساعت اول در خیلی از بیمارستان ها درمان می کنند. وی افزود: وقتی داشتیم در مورد آگاهی بخشی در مورد لزوم رسیدگی به وضعیت بیماران گرفتار سکته حاد مغزی در سه ساعت اول بحث می کردیم، متوجه شدیم برخی گروه ها در مورد زالو در درمان سکته مغزی تبلیغ می کنند. آیا درمانی در طب سنتی وجود دارد که در مراجع طب مدرن وجود داشته باشد که به دانشجویانم آموزش نداده باشم؟ سازمان جهانی بهداشت برای طب مکمل، گایدلاین دارد چون این سازمان، جهانی است و باید در مورد هر چیزی، گایدلاین داشته باشد اما به هیچ وجه نمی گوید که یک کشور برای یک داروی خاص، تحقیقات خودش را داشته باشد. با تحقیق بر روی بیماریها مشکلی نداریم اما باید تمام اصول و استانداردها رعایت شود و محقق نسبت به نتیجه آن، ذهنیت نداشته باشد. زمانی با اشاره به اینکه کل طب مدرن از طب سنتی بر آمده است، اظهار داشت: یک فیلتر بین المللی به اسم طب برمبنای شهود وجود دارد که باید از آن فیلتر عبور کند. فیلتر خاص برای طب سنتی در هر کشوری وجود ندارد و گایدلاین هایی که به دانشجویان آموزش می دهیم، بین المللی هستند اما هر داروی ثابت نشده ای استفاده شود، قوانین خاص خودش را دارد. این پزشک متخصص اظهار داشت: در دانشکده پزشکی وقتی دانشجویان آموزش می بینند، محدوده اختیارات آنها برای عمل به آموزش هایی است که فرا گرفته اند و فتوا برای قبول یک روش درمانی ندارند و دانشکده ها هم از گذشته های دور دانشگاهی بوده است. دغدغه بنده از طب سنتی، سست شدن بنیان های علم و لطمه به علم مدرن است. وی افزود: حمایت های دولت از گسترش طب سنتی در سالهای اخیر خیلی بیشتر شده است اما نوعی بی تفاوتی در افراد علمی نسبت به طب سنتی به وجود آمده است. دانشگاه پیش از آموزش، باید ایمان و اعتقاد به آموزش را یاد بدهد. افرادی به ما مراجعه می کنند که تحصیلات دانشگاهی دارند و بجای درمان واقعی، از درمان های غیرعلمی بهره برده اند که این خلأ، طب رایج و بحران طب مدرن است. بهترین پزشکان ما درحال مهاجرت به خارج از کشور هستند و روز به روز اعضای هیأت علمی کم می شوند. زمانی تصریح کرد: برای ابن سینا احترام زیادی قائل هستم و بخش های زیادی از مجلدات قانون ابن سینا که چندین جلد است را مطالعه کرده ام به هیچ وجه دستورالعمل های کتاب قانون برای درمان دارویی مردم، کاربرد ندارد بلکه بسیار خطرناک و حتی حرام هم است اما جایگاه ابن سینا، بسیار والا است که نوعی طبقه بندی برای بیماریها را بوجود آورده است. وی با اشاره به اینکه قسمتی از مردم نسبت به مدرنیته، تردید و مخالفت دارند، اظهار داشت: برخی بیماران پارکینسون، در مقابل مصرف دارو، مقاومت دارند؛ وقتی بیمار پارکینسون را ویزیت می کنم همان چند ثانیه اول متوجه می شوم اما سایر وقتم صرف متقاعد کردن برای مصرف دارو می شود. در چنین شرایطی که برخی افراد ذهنیت مناسبی نسبت به دارو و درمان رایج ندارند و با مدرنیته مشکل دارند، حتما به درمان و داروهای جایگزین رجوع می کنند.
منبع: ravanema.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب